Etiologija organizovanog kriminaliteta u RS-oj (Republici Siciliji)

Piše: Borislav Radovanović

Analizirajući pitanje postojanja i djelovanja organizovanog kriminaliteta kao jedne od najopasnijih globalnih društvenih pojava, sa posebnim osvrtom  na područje Republike Srpske i Bosne i Hercegovine, možda začuđujuće, započeću citatom Hegela: „ Posljednji vrhunac unutrašnjosti je mišljenje. Čovjek nije slobodan ako ne misli, jer onda se on odnosi prema nečemu drugome.“. U svom djelu Filozofija povijesti, Hegel, još početkom prošlog vijeka, obrazlaže pragmatizam Protestantske crkve manifestovan u višestogodišnjem nastojanju širenja vlastitih ubjeđenja, ali uz bitan element u vidu korištenja nasilja ( ratovi, pobune i sl. ). Pred kraj prošlog vijeka, pa do današnjice,  dolazimo do vrhunca širenja Protestantizma na teritorije slavenskih naroda sa ciljem zauzimanja prirodnih bogatstava kojima su ovi narodi raspolagali. Ovde na prvom mjestu dolazimo do raspada SSSR početkom 90-ih godina, koji se sa aspekta pojave organizovanog kriminaliteta posebno odrazio na način da je gotovo „preko noći“ oko milion pripadnika vojnih, policijskih, državnobezbjednosnih i drugih službi ostalo bez posla, a time i bez osnovnih egzistencijalnih pretpostavki za normalan život. Potrebno je posebno naglasiti kako u ovoj kritičnoj masi značajan udio čini kategorija pripadnika specijalnih jedinica i visoko obučenih pripadnika nacionalne bezbjednosti i obavještajnih službi, a koja ubrzo čini okosnicu tzv. Ruske mafije, bar u ovom današnjem, modernom, obličju.

            Dalje, u okviru istog projekta, unutar južnoslavenskih naroda istovremeno dolazi do krvavih ratova, kakve sa današnje perspektive, a uobzirivši osnove vojnih doktrina, sa pretjeranom sigurnošću i ne možemo nazvati ratovima, jer više liče na masovnu pljačku vlastitog i drugih naroda od strane određenog kruga političko-vojnih oligarhija unutar teritorija nad kojima su vladale. Ovakav stav jednostavno je braniti činjenicama da su određeni uski krugovi iz sfere politike i oružanih snaga kontrolisali sve robne i novčane tokove unutar sopstvenog područja, te se na ovaj način enormno bogatili. Bogatstvo prikupljeno tokom ratnih dešavanja, potom ista lica „ ulažu“ u proces privatizacije ( tokom tranzicije ) čime  dodatno šire bogatstvo i uticaj. Bitno je napomenuti kako se ovo dešava unutar tek formirane države BiH i njenih entiteta, koji tek treba da definišu i uspostave osnovne društvene odnose i institucije, a kakvo stanje odlično pogoduje daljem bjesomučnom „pljačkanju“ društva i građana. Ovde dolazim do gornjeg Hegelovog citata o slobodi mišljenja, kakvo meni lično prilično onemogućava „teorijsko“ sagledavanje problema. Naime, sa jedne strane prihvatljivi su naučno i empirijski zasnovani stavovi većine teoretičara o obilježjima organizovanog kriminaliteta iz korištene literature, ali sa druge strane, kao profesionalac, sudionik sam proteklih dešavanja i o organizovanom kriminalu imam profesionalna saznanja.

            Uglavnom ono što predstavlja osnov mog vlastitog razmišljanja, nastalog objedinjavanjem teorije i prakse, jeste da li u našem društvu postoji i djeluje organizovani kriminalitet? Ako postavimo tezu da se organizovani kriminalitet kao negativna pojava manifestuje u jednom društvu, koje ga prepoznaje i bori se protiv njega, pri čemu organizovani kriminalitet čini određena manjinska društvena grupa kriminalaca i njihovih kriminalnih saradnika u institucijama društva, onda dolazimo do objektivnog viđenja ove pojave kakvo zastupa većina teoretičara. Ovde je bitno da postoji kritična masa građana ( ogromna većina ), politička volja, razvijeno krivično zakonodavstvo i potrebni pravni instrumenti, razvijene institucije društva i drugi faktori suprostavljanja organizovanom kriminalitetu, koji su spremni i sposobni prepoznati takvu pojavu, te se istoj sveobuhvatno i sadržajno suprostaviti. Sa druge strane, ukoliko je jedno društvo u potpunosti politički, ekonomski, pravno i ino neuređeno, u kom nosioci političke moći i državnih organa ili instutucija ne poštuju zakone vlastitog društva, u kom je većina građana kontinuirano izložena kršenju osnovnih prava, a istovremeno funkcionisanje društva je takvo da su i sami prinuđeni kršiti propise radi egzinstencijalnog preživljavanja, onda organizovani kriminalitet nije primarno pitanje takvog društva, nego je to pitanje osnovnog uređenja i građanskog „sazrijevanja“. Ovakvo stanje u našem društvu možda je najbiliže onom kakvo teorija poznaje iz istraživanju postojanja „Mafije“ tokom IXX vijeka na Siciliji, kada nije utvrđeno postojanje nekakve organizovane strukture kriminaliteta, nego je opšta kriminalizacija društva  nastala usljed tranzicije društva i slabe centralne vlasti.