Sa pozicije sekularnog ustavno-političkog uređenja Republike Srpske neprihvatljivo je da državni organi, a posebice MUP RS, proslavljaju Krsnu slavu ili materijalizuju vjerske običaje. Istovremeno, problematično je skrnavljenje drevnih srpskih običaja u vidu ovakvih populizama.
Piše: Borislav Radovanović
Danas će ministar Dragan Lukač i njegovi pobočnici još jednom dokazati kako kvazietno-kvaziklerikalni populizmi još uvijek dominiraju Republikom Srpskom. Da je proslavljanje Krsne slave Svetog arhanđela Mihaila od strane MUP-a RS-e u skladu sa društveno-političkim uređenjem Srpske valjda bi današnja manifestacija bila propisana Zakonom o policiji i unutrašnjim poslovima.
Ovaj „praznik“ nije propisan ključnim zakonom o funkcionisanju policije iz vrlo prostog razloga. Da jeste: od strane Ustavnog suda RS bio bi ocijenjen kao neustavan, pa čak i diskriminatorski. No, da ministar Lukač i drugi funkcioneri policije vode računa o zakonitosti mnogo toga se ne bi događalo u ovom društvu.
Elem, sa pozicije temeljnih vrijednosti i identiteta srpskog naroda doista je degutantno ponašanje pojedinaca koji posežu za vrlo ružnim populizmima, bez iole svijesti da u stvari skrnave drevne običaje. Onaj ko odluči da proslavlja Krsnu slavu trebalo bi da bar nešto zna o ovom fenomenu koji, za neupućene, UNESKO tretira kao nematerijalnu kulturnu baštinu.
Upravo je proslavljanje slave duboko utkano u identitet srpskog naroda, čak do mjere jednog od važnih obilježja identiteta naroda. Postoje i druge grupacije unutar indoevropskih naroda koje baštine ovaj običaj, ali niko u obimu i obličju karakterističnima za srpski narod.
U pitanju je prastari običaj proslavljanja slavenske boginje Slave, kao zaštitnice doma i porodice. U prvim vijekovima srpskog vjerskog konvertovanja sa mnogobožačke religije na hrišćanstvo pravoslavna crkva je čak nastojala nasilno ukinuti ovaj oblik „paganštine“. No, Sveti Sava je u 13. vijeku ustvrdio kako je pogrešno gušiti običaje identitetske prirode, nego da ih treba preobličavati u hrišćanske običaje.
Tako proslavljanje boginje Slave pravoslavna crkva preobličava u proslavljanje hrišćanskih svetaca. Analogno tome paljenje hrastovog drveta u čast vrhovnog boga Peruna postaje paljenje Badnjaka u čast Hristovog rođenja. Dakle, prastari običaji očuvani su u jednoj novoj formi, ali su donekle sačuvali esenciju.
To ponajbolje vidimo kroz običaj Krsne slave. I dalje je u pitanju obilježavanje sveca/boga zaštitnika doma i porodice. Smisao je u uspostavljanju veze između predaka i potomaka, odnosno prenošenja nasljeđa „sa koljena na koljeno“. U širem smislu u pitanju je prenošenje etničkog nasljeđa kroz vjerske obrede.
Kroz istoriju bilježimo niz pojava proslavljanja slave od strane različitih oblika kolektivitata (plemena, esnafi, gradovi...), no nikada to nije očuvano vijekovima upravo iz razloga nespojivosti sa esencijom običaja. Bilo da govorimo o boginji Slavi ili pravoslavnoj slavi moramo znati da je u pitanju zaštitnik doma i porodice, odnosno svojevrstan „dijalog“ unutar određene krvne zajednice.
Zamisao da policija predstavlja „zajednicu“ koja ima jednog sveca zaštitnika, da se preko Svetog arhanđena Mihaila obraća bogu za „zaštitu“ policijskih objekata, vozila i pendreka, a da ne govorimo o vatrenom oružju, uopšte je budalasta. Budalasto je i promišljanje da se na ovakav način „moli“ za štićenje policajaca kao esnafa. Treba znati da ima policajaca nesrba, ateista ili onih kojima je ovaj oblik proslavljanja Krsne slave tek čin populizma.
Svaki policajac pravoslavne vjeroispovjesti i svjestan sopstvenog etničkog identiteta ima mogućnost da ovaj drevni običaj praktikuje onako kako su to činili njegovi preci, odnosno da ovo nasljeđe prenese svom potomstvu. No, to je njegov lični stav, njegovo pravo i opredjeljenje. Nema apsolutno nikakve potrebe da se Svetom Mihailu moli da „čuva“ njegov pendrek ili pištolj, koji čak i nisu njegovi, nego društveni – kao i objekti, vozila, stop tablice....
Ukoliko neki policajac želi da baštini ovaj običaj ima on svog sveca, svoju porodicu, svoj dom, svoje nasljeđe. Može na svoju Krsnu slavu pozvati kolege policajce da zajedno obilježe ovaj običaj, no to se ipak primarno veže kroz prijateljstvo, poštovanje, dobronamjernost... Dakle, za vrijednosti koje ministar Lukač i njegovi pobočnici tako grubo devastiraju.
Na kraju vratimo se na sami početak: Republika Srpska je sekularno društvo, a kako organizovano društvo primarno funkcioniše kroz institucije onda je razumljivo da i institucije poštuju princip sekularnosti. U tom smislu trebalo je odavno ukinuti populizme poput ovog današnjeg.
U stvari policajcu je zabranjeno da tokom vršenja dužnosti ispoljava vjerska ubjeđenja. Proizilazi da svi policajci koji su danas na dužnosti ne smiju upaliti svijeću, prekrstiti se, pojesti koljivo ili popiti vino. I to zato što im je to Zakonodavac zabranio!
To im je novim Zakonom o policiji i unutrašnjim poslovima „zabranio“ upravo ministar Lukač kao predlagač zakona. I onda isti taj ministar, direktor i drugi visoki funkcioneri policije okupe se i krše zakon! Još su „predaju raporta“ uvrsitili u slavske obrede. A kome predaju raport (?) – Miloradu Dodiku, čovjeku koji je prekršio ama baš sve božje zapovjesti. Da Bog sačuva!
Pristupi FB zajednici „MIROVNI SPORAZUM GRAĐANA BIH“ klikom na:
Нема коментара:
Постави коментар
Коментари не садрже мишљење аутора, нити исти одговара за недозволјен или непримјерен садржај коментара.